Van onze redactie - zondag, 24 4 2005 16:30

“Ook met een Europese Grondwet, behouden wij zeggenschap over thema’s als euthanasie en abortus. Het is een fabeltje dat alle macht overgedragen wordt. Dat geldt ook voor ons softdrugsbeleid. Tegenstanders gebruiken ‘uitbreiding’ als oneigenlijk argument, grote landen krijgen geen dikke vinger in de pap”, zo stelt minister Bot van Buitenlandse Zaken vandaag in Buitenhof.

Door Steven de Jong - Volgens minister Bot draait het aankomende referendum om de vraag: “Vinden we dat we - in een wereld die globaliseert - misdaad, milieu en terrorisme met z’n allen moeten aanpakken, of menen we dat we dat ook alleen kunnen?”


Foto: Balkenende en Bot ondertekenen EU-Grondwet, Rome 29 oktober 2004

“Het is belangrijk dat je weet wat ons verbindt”
Bot ziet in de EU-Grondwet een instrument dat de Unie als gemeenschap hechter maakt en de besluitvorming daarbinnen ook transparanter. In het kader van de uitbreiding acht de bewindsman het belangrijk dat er waarden worden vastgelegd. “In een Unie die zich uitbreidt is het belangrijk dat je weet wat ons verbindt, daarin voorziet de EU-Grondwet”, aldus Bot.

“Grote landen kunnen niet blokkeren”
De minister is niet verrast over tegenstanders die juist die uitbreiding gebruiken als argument om de Europese Grondwet te verwerpen. “Dat is jammer, want zij geven een signaal af op een verkeerd argument. Het gaat niet om de vraag of het goed is dat we met z’n vijfentwintigen zijn. Of je voor Turkije bent, of uitbreiding met wie weet wie. Dus als er in de toekomst een heel groot land bij komt, dan krijgt dat niet vanzelfsprekend een dikke vinger in de pap. Grote landen kunnen dus nooit blokkeren.” Ook de liberale wetgeving in Nederland op het gebied van abortus en euthanasie komt volgens Bot niet in gevaar. “De Europese Grondwet beschermt ons juist, wij kunnen ons beleid op deze onderdelen blijven voeren.”

“Stemmen op inhoud van het Verdrag”
De eerdere voorspelling van minister Donner dat een afwijzing van de EU-Grondwet weleens tot oorlog zou kunnen leiden, nuanceert Bot: “De EU is opgezet om de vrede op het Europese continent te bewaken. Mijn collega stelde slechts dat als de Unie uiteenvalt, het risico op oorlog groter wordt. Hij hield een pleidooi voor ‘ja’. Ik geloof niet dat er oorlog komt als men de Grondwet verwerpt en hoop dat mensen alleen ‘ja’ stemmen op grond van de inhoud van het Verdrag.”

“Als handelsnatie kunnen we niet alleen verder”
Naast de aanpak van grensoverschrijdende problemen als milieu en misdaad, stelt minister Bot dat de Grondwet ook voorziet in verbetering van internationale handelsbetrekkingen: “Met onze open economie kunnen we ons niet permitteren deze moderniseringsslag niet te maken. Als handelsnatie kunnen we niet alleen verder. In het licht van de moderne uitdadingen, is het van belang een hechtere samenwerking tussen de lidstaten te bevorderen.”

Niet thuisblijven bij Frans ‘nee’
Formeel treedt de Grondwet pas in werking als het unaniem door de lidstaten geratificeerd wordt. Toch hoeft een ‘nee’-stem van het volk niet te betekenen dat een nationaal parlement de EU-Grondwet verwerpt. Behalve in Ierland en Denemarken zijn de nationale parlementen niet gebonden aan de uitslag van het referendum, zo ook in Nederland en Frankrijk. Wel mag aangenomen worden dat een overduidelijk ‘nee’, niet zomaar terzijde gelegd wordt door het nationale parlement. In dit licht zijn momenteel alle ogen gericht op Frankrijk. Als de Franse bevolking in grote meerderheid ‘nee’ stemt, is het Verdrag vrijwel zeker van tafel. De uitslag van het referendum in Nederland – drie dagen later - doet er dan niet meer toe. Minister Bot acht het toch van belang dat Nederlanders in geval van een Frans ‘nee’ niet thuisblijven: “Ook al zeggen de Fransen ‘nee’, dan blijft het belangrijk dat wij ons wel uitspreken over deze moderniseringsslag.”