Diederik Samsom verruilde de barricades van het actiewezen voor het pluche van het Binnenhof. Staatssecretaris Pieter van Geel (VROM) kan geen stap zetten, of hij wordt wel tot de orde geroepen door deze oud-campagneleider van Greenpeace. Samsom verwelkomt het nieuwe openbaarheidsregime voor milieu-informatie, maar laakt Van Geels inspanningen: “Het Verdrag van Aarhus wordt zo minimaal mogelijk ingevuld. De geest van het verdrag - het recht van burgers om de milieusituatie in hun leefomgeving te kennen - wordt totaal genegeerd."
Dat is een gemiste kans, meent Diederik Samsom, "want lokale betrokkenheid bij de leefomgeving is een belangrijke factor voor draagvlak voor milieubeleid”.
Het Verdrag van Aarhus
Het Verdrag van Aarhus is sinds 14 februari 2005 verankerd in de Nederlandse wetgeving. Het verdrag regelt de toegang tot milieu-informatie, de inspraak bij besluitvorming en de toegang tot de rechter inzake milieuaangelegenheden. Bestuursorganen zullen actiever en systematischer milieu-informatie naar buiten brengen. Politiek-Digitaal vroeg Diederik Samsom naar zijn visie op deze operatie.
“Nationaal gecoördineerde informatievoorziening”
Grootste zorg van Diederik Samsom is dat iedere Gemeente en Provincie op zijn eigen manier informatie naar buiten brengt. "Ook zijn wij bang dat de vorm waarin de informatie verstrekt wordt niet bijdraagt aan een goede informatievoorziening aan de burger." Samsom prefereert een nationaal gecoördineerde informatievoorziening, "waarbij elke burger in Nederland op een makkelijke en toegankelijke manier de informatie in zijn of haar leefomgeving kan vinden op internet”. Het Kamerlid wil dat er een link wordt gelegd tussen milieu en gezondheid.
“Terroristen hebben geen risicokaart nodig”
Na de vuurwerkramp in Enschede ontwikkelden Provincies risicokaarten, waarmee burgers kunnen zien wat er in hun directe leefomgeving kan ontploffen. De Kamerleden De Krom (VVD) en Wilders (toen nog VVD) stelden kort na de aanslagen in Madrid Kamervragen, waarin zij erop wezen dat het openbaar maken van deze informatie terroristen in de kaart kan spelen. VROM zou om die reden de effectafstanden voor de in ontwikkeling zijnde landelijke risicokaart afgeschermd hebben en het aantal typen rampen teruggebracht hebben van 12 naar 3. De AIVD is volgens zegsman Vincent van Steen betrokken bij de ontwikkeling van de VROM-risicokaart. Samsom deelt tot op bepaalde hoogte de zorgen van de AIVD, maar wil er wel op wijzen dat terroristen geen risicokaarten nodig hebben voor het beramen van aanslagen. "Er is slechts zeer beperkte technische kennis voor nodig om te bepalen welke objecten in Nederland geschikt zijn voor aanslagen. Het weghouden van die risicokaarten zal dus niet helpen, maar zorgt wel dat de burger essentiële informatie over zijn omgeving ontbeert."
“Standaardisatie komt burgers en overheidslagen ten goede”
Samsom wijst op de noodzaak van een nationale aanpak en standaardisatie. "Niet alleen komt dit de informatie aan de burger ten goede, maar het kan bovendien fungeren als informatie management systeem voor de overheid. Momenteel is het vaak moeilijk informatie te vergaren over emissies, vervuiling en dergelijke. Wanneer er een geautomatiseerd systeem in werking is, waar alle info van de overheid verwerkt wordt, komt dit alle overheidslagen ten goede. In die zin is het ook een kostenbesparend instrument."
Rechtomteweten.nl
Over de pilot Rechtomteweten.nl - een site die het extra risico op kanker tengevolge van industrie in kaart brengt voor drie regio’s - is Samsom erg enthousiast. Hij was zelfs bij de opening ervan. Staatssecretaris Pieter van Geel heeft hij verzocht dit initiatief vanuit de Rijksoverheid door te zetten. In recente Kamervragen aan Van Geel maken Boris van der Ham (D66) en Diederik Samsom zich zorgen om het feit dat er nog steeds geen concrete plannen zijn gemaakt om burgers de mogelijkheid te geven aan de hand van hun postcode de gezondheidsrisico's in hun directe leefomgeving via internet inzichtelijk te maken. Van Geel verzekerde de volksvertegenwoordigers dat men op allerlei niveaus bezig is de informatievoorziening te verbeteren. Toch lijkt het erop dat de staatssecretaris zich niets van de Kamerleden aantrekt. Samsom beaamt dat: "De staatssecretaris heeft al vaak gewezen op het belang van informatievoorziening, maar hij lijkt hier weinig verbetering in aan te brengen.”
“Lokale betrokkenheid schept draagvlak voor milieubeleid”
Samsom is niet tevreden over Van Geels inspanningen: “Het Verdrag van Aarhus wordt zo minimaal mogelijk ingevuld, maar de geest van het verdrag, het recht van burgers om de milieusituatie in hun leefomgeving te kennen, wordt totaal genegeerd. Dat is een gemiste kans, want een goede informatievoorziening komt zijn eigen milieubeleid alleen maar ten goede. Lokale betrokkenheid bij de leefomgeving is een belangrijke factor voor draagvlak voor milieubeleid.” Recent sprong het Kamerlid nog op de bres voor de meest vervuilde straat in Nederland. Ook voor zulke situaties ziet Samsom mogelijkheden om impopulaire milieumaatregelen ten uitvoer te brengen. “Wanneer burgers op een snelle en toegankelijke manier kunnen zien hoe schoon of vuil de lucht in hun omgeving is, en welk effect dit op hun gezondheid heeft, zal het draagvlak voor vergaande maatregelen zoals snelheidsverlaging of een dieselaccijns, die het Kabinet nu niet durft te nemen, snel toenemen", aldus Samsom.
‘Minister van Milieu’
Als de PvdA weer gaat regeren, komt er volgens Samsom zeker een ‘Minister van Milieu’. "Milieubeleid heeft veel effect op andere ministeries, en beleid van andere ministeries heeft veel effect op het milieu. Daarom is een minister absoluut noodzakelijk om milieubeleid een volwaardige plek te geven naast mobiliteit, belastingen, landbouw en dergelijke." Op de vraag of hij die functie ambieert, antwoordt Diederik Samsom: "Over mijn ministerschap speculeren we later wel."
Context:
In samenwerking met advies- en ingenieursbureau DHV doet Politiek-Digitaal momenteel een onderzoek naar hoe milieueffecten op de volksgezondheid via nieuwe media het beste gecommuniceerd kunnen worden. De onderzochte thema's - risicobeleving, risicoschatting, risicocommunicatie, ICT, bestuur en beleid - vormen de leidraad in het dossier 'Ziek van het milieu?', waarvan dit artikel deel uitmaakt.
