Van onze redactie - vrijdag, 25 6 2004 23:00

Nederland stemde eerder in de Raad van Ministers in met voorstel van voorzitter Ierland dat volgde op een conflict over software-octrooi tussen de Europese Commissie en het Europees Parlement. Een meerderheid van de Tweede Kamer wil dat de Nederlandse regering nu zijn standpunt over de omstreden octrooirichtlijn wijzigt. Het Ierse voorstel gaat volgens de Kamer voorbij aan de bezwaren van het Europees Parlement. Minister Brinkhorst en staatssecretaris van Gennip geven echter aan het huidige voorstel te willen blijven verdedigen onder Nederlands voorzitterschap en juist druk te willen zetten op Spanje en Duitsland die eerder tegen het Ierse voorstel stemden. In een vervolgoverleg zal Van Dam (PvdA) een motie indienen waarin de regering gevraagd wordt om zich te onthouden van stemming en zich te conformeren aan de opvatting van de Kamer in het vervolgtraject.

In de huidige uitvoeringspraktijk is software al lang octrooieerbaar. Er is echter geen wettelijke basis voor. Dit is ontstaan door een sluipend proces van jurisprudentie. Omdat er in de praktijk geen verschil is tussen fysieke techniek en software techniek - vele fysieke mechanismen zijn ook met software te bewerkstelligen - bleek uitsluiting van software in de praktijk niet houdbaar. Door gebrek aan expertise en houdbare richtlijnen bij de octrooibureau's is de kwaliteit van octrooien sterk gedaald.

De Europese Commissie had als doel de regels voor octrooi tussen de Europese landen te harmoniseren. Gelijke regels in Europese landen schept duidelijkheid en vermindert de juridische lasten. Omdat de richtlijn tevens voorstelde om software ook onder het octrooirecht te brengen en daarmee de huidige uitvoeringspraktijk in wetgeving vast te leggen werd het Europees Parlement overspoeld met bezwaren. Vooral kleinere ICT bedrijven en ontwikkelaars van open source software menen dat hun het werk onmogelijk wordt gemaakt onder de nieuwe richtlijn. Het Europees Parlement bracht dermate veel amendementen aan dat een compromis niet haalbaar leek. Voorzitter Ierland stelde daarop een nieuwe richtlijn voor in de Raad van Ministers (de Raad voor Concurrentievermogen) die meer leek op het voorstel van de Commissie dan op die van het Parlement. Nederland stemde in de Raad voor deze richtlijn.

Een meerderheid van de Kamer - alleen de VVD steunt de regering - wil dat de regering zijn standpunt wijzigt en heeft veel kritiek op het feit dat de bezwaren van het Europees Parlement niet worden gehonoreerd. Minister Brinkhorst dreef enigszins de spot met de Kamer over dit laatste verwijt door uitgebreid zijn waardering uit te spreken voor het feit dat de Tweede Kamer het Europees Parlement zo respecteert. Volgens minister Brinkhorst is het echter staatsrechtelijk onwenselijk dat de regering terugkomt op zijn stem en ook niet nodig. Zonder instemming van het Europees Parlement, zo zei hij, zal de richtlijn er niet komen en de richtlijn gaat nog terug naar het Europees Parlement.  Uiteindelijk toonde de Kamer begrip voor het feit dat het moeilijk is voor de minister terug te komen op zijn standpunt, maar eiste wel dat de regering vanaf dit moment een andere positie zou innemen. De minister en de staatssecretaris gaven echter aan het Ierse voorstel te willen blijven steunen en juist druk te willen zetten op tegenstemmers Duitsland en Spanje om het als compromis aangeduidde voorstel te alsnog te accepteren.

De minister en de staatssecretaris gaven aan vertrouwen te hebben dat het voorstel zorgt voor kwalitatief betere octrooien dan in de Verenigde Staten. Omdat het lastig bleek daarvoor waarborgen aan te geven vluchtte de staatssecretaris in het schetsen van een zwart-wit tegenstelling: "Je bent voor octrooi of je bent er tegen". Kamerlid Van Dam gaf aan een vervolgoverleg aan te vragen en daarin een motie te zullen indien waarin de regering wordt gevraagd de kamermeerderheid te volgen.

Audio opname van het gehele debat
Het voorstel voor de octrooirichtlijn