De ChristenUnie laat weten de ReferendumWijzer "misleidend en onbruikbaar" te vinden. Eerder bleek al dat tegenstanders van het grondwettelijk verdrag toch als uitslag te krijgen voor de grondwet te zijn. Tegenover WebWereld verwierp Nel van Dijk, projectleider van de ReferendumWijzer en directeur van het Instituut Publiek-Politiek, de kritiek met als argument dat SP en Comité Grondwet Nee aanwezig waren geweest bij de expertmeeting over de ReferendumWijzer, waarin de controversiële punten op een rij zijn gezet. In een persbericht laat het Comité Grondwet Nee nu weten zich te distantiëren van deze uitspraak en de grondslag van de RefendumWijzer, een vergelijking met het Verdrag van Nice, te verwerpen. De strijd verplaatst zich weer naar de inhoud van het stemadvies.
Stemwijzer
Het Instituut Publiek-Politiek (IPP) maakt al sinds jaar en dag de Stemwijzer. De Stemwijzer moet de burger zo objectief mogelijk de weg moet wijzen van mediagenieke personen naar de inhoud in de politiek. De overheid ondersteunt dit initiatief met het oog op de meningsvorming en de opkomst. Een nobel initiatief in een wereld waarin politiek steeds meer over oneliners en poppetjes lijkt te gaan.
Eerdere verkiezingen
In de afgelopen jaren was het Politiek-digitaal.nl zelf die de Stemwijzer aan kritisch onderzoek onderwierp op inhoudelijk en statistisch vlak. Ook maakte Politiek-digitaal.nl verschillende stemadviestools maakte op een andere grondslag dan de Stemwijzer, zoals de Mens-of-Mening en meest recent de Stemindicator.
Kleine partijen niet opgenomen
Bij de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2004 kwam de Stemwijzer onder vuur te liggen van de kleine partijen, die niet waren opgenomen in de "officiële" Stemwijzer en wel in de concurrerende stemadviesprogramma's. De Partij voor het Noorden wilde zelfs een rechtzaak starten tegen het IPP. De belangrijkste kritiek was het feit dat de Stemwijzer met publiek geld is gefinancierd en daarom alle partijen een eerlijke kans moet gunnen. Tot een rechtzaak is het uiteindelijk niet gekomen.
Instituut Publiek Politiek procedeert
In de afgelopen weken sommeerde het IPP zelf alle concurrende stemadviseurs. De basis voor de rechtzaak was het merk- en auteursrecht. Een belangrijk motief was de belabberde kwaliteit van de concurrerende stemadviseurs, vertelde projectmedewerker Jochum de Graaf. Juist omdat het woord 'stemwijzer' of 'referendumwijzer' werd gebruikt zou dit kunnen leiden tot reputatieschade voor het IPP. Het IPP sommeerde zelfs het satirische tijdschrift 'Stemhok' wegens het gebruik van het woord 'Stemwijzer'. Bij Eurodusnie kwam het tot een rechtzaak, die het IPP ook won. De andere partijen bonden echter snel in uit angst voor de kosten en tijd die een rechtzaak zou vragen.
De negatieve publiciteit die dit met zich meebracht was echter niet gewenst, blijkbaar. Meldde het IPP na de uitspraak in de Eurodusnie-zaak nog "met dit vonnis in de hand, kunnen wij iedereen die een eigen stemwijzer lanceert, daar op aanspreken," kort daarna meldde het IPP telefonisch aan Politiek-digitaal.nl dat het zeker niet de bedoeling was om het stemadvies te monopoliseren en alle concurrenten weg te procederen.
Inhoudelijke kritiek
Ondertussen kwam de inhoudelijke kritiek van de concurrentie. Eerst bleken tegenstanders, zoals Van Duijn van Eurodusnie en Harry van Bommel van de SP volgens de Referendumwijzer voorstander te zijn van de grondwet. Nel van Dijk, projectleider van de ReferendumWijzer en directeur van het IPP, verwierp de kritiek van de SP. Volgens haar waren de SP en Comité Grondwet Nee aanwezig op een expertmeeting van het IPP waarin alle controversiële punten van de grondwet op een rijtje zijn gezet. Het Comité Grondwet Nee reageerde daarop met een persbericht waarin ze zich distantiëren van de suggestie dat zij mede verantwoordelijk zouden zijn voor de inhoud van de Referendumwijzer. Volgens het Comité Grondwet Nee is op de expertmeeting duidelijk aangegeven dat de grondslag van de RefendumWijzer niet wordt geaccepteerd. "Het vergelijken van de tekst van de Grondwet met het verdrag van Nice gaat voorbij aan het grondwettelijke karakter van dit verdrag en het is niet in overeenstemming met de vraagstelling van het referendum op 1 juni," aldus het Comité.
ChristenUnie
Ook de ChristenUnie, ook tegenstander van de grondwet, sluit zich nu aan bij het kamp van de critici en noemt de Referendumwijzer "misleidend en onbruikbaar". "Tegenstanders krijgen onverwacht het advies dat ze voor de grondwet zijn, omdat belangrijke zaken compleet zijn weggelaten." De discussie verplaatst zich daarmee weer naar de inhoud van de Referendumwijzer.
Onafhankelijk advies geven is ondoenlijk
De vraag op welke grond je iemand het advies moet geven om voor danwel tegen de grondwet te stemmen is ook lastig. Het is onduidelijk wat er gebeurt als het grondwettelijk verdrag wordt verworpen. Gezaghebbende deskundigen zeggen hier allemaal wat anders over, zo blijkt uit een overzicht van Politiek-digitaal.nl. De grondwet kan in zekere zin worden gezien als de opvolger van het verdrag van Nice, waarin oorspronkelijk werd beoogd een nieuwe besluitvormingsstructuur voor de Unie vast te leggen. Het IPP neemt daarom voor het belangrijkste deel het verdrag van Nice als uitgangspunt; de situatie waarin we blijven als het grondwettelijk verdrag wordt afgewezen. De grondwet zal echter vrijwel zeker consequenties hebben voor vele zaken die noch in het Verdrag van Nice, noch in het Grondwettelijk Verdrag staan, er zijn zowel eurofielen als eurosceptici onder de tegenstanders te vinden en voor sommigen zullen zaken die niet zijn opgenomen en ook weinig consequenties lijkten te hebben van belang zijn, zoals een verwijzing naar god in de grondwet. Veel zal dus afhangen van hoe een mogelijk 'nee' in de campagne wordt gedefiniëerd en van de mate waarin de consequenties van een afwijzing duidelijk worden.
Politiek-digitaal.nl heeft daarom deze keer geen stemadviseur gemaakt, maar wie een stemadvies wil van zowel de voorstanders als de tegenstanders kan alle stemadviseurs doen in het overzicht dat we hebben gemaakt. Volgende week komt er nog een nieuwe Stemadviseur uit, de Stemproever van de Vereniging Democratisch Europa.
