|
De EU opent in het najaar van 2005 de onderhandelingen met Turkije over toetreding tot de Europese Unie. Dat hebben de regeringsleiders van de 25 lidstaten vanavond besloten op de top in Brussel. Erik Meijer – lid Europees Parlement voor de SP – heeft gisteren “voor” gestemd, maar kijkt kritisch tegen de onderhandelingen aan. “Kopenhagen-criteria mogen tijdens die onderhandelingen niet worden vervangen door Ankara-criteria”, zo liet hij vandaag weten aan het e-magazine Politiek-Actie.net.
"Bij de stemming gisteren in het Europees Parlement behoorde ik tot de meerderheid (407 voor, 262 tegen) die instemt met het starten van onderhandelingen tussen de EU en Turkije. Tegelijk ben ik nog helemaal niet gerust op een spoedige goede afloop", zo meldt Meijer. De Europarlementariër nam net als veel van zijn collega’s eergisteren per e-mail de petitie 'Laat Turkije toetreden tot de EU' in ontvangst. Deze petitie is op www.politiek-actie.net door zo'n 200 voorstanders digitaal ondertekend. In reactie op die petitie laat Meijer zich kritisch uit, hoewel hij een grote voorstander is voor uiteindelijke toetreding.
Onderhandelingen met open einde
Of Turkije werkelijk toetreedt, zal duidelijk worden tijdens de onderhandelingen, die waarschijnlijk op 3 oktober 2005 gaan beginnen. De onderhandelingen gaan minstens 10 jaar duren en zullen een open einde kennen, zonder garantie dat het proces tot een Turkse toetreding leidt. Voor het begin van de onderhandelingen moet Turkije EU-lid Cyprus erkennen. Tot dusver heeft het land dat geweigerd. Wel liet premier Erdogan voor aanvang van de top weten dat hij bereid is "nieuwe stappen te zetten" inzake Cyprus. Verder voorziet de EU een permanente stop op de komst van nieuwe Turkse werknemers naar Europa. Vooral Frankrijk maakt zich zorgen om arbeidsmigratie, de meerderheid van de bevolking is daar tegen toetreding.
‘Sommige partijen en kranten nog steeds verboden’
Meijer meent dat Turkije sinds de revolutie van Atatürk in 1923 een typisch Europees land is, maar maakt daar wel kanttekeningen bij: “Ze is typisch Europees, maar wel op een ouderwetse autoritaire manier die we tegenwoordig in Europa niet meer willen." Ook wijst hij op de macht van het leger en de vele politieke gevangen die in erbarmelijke omstandigheden in detentie zitten. Hoewel de vrijheid van meningsuiting en drukpers minder aan banden zijn gelegd, wijst Meijer erop dat sommige politieke partijen en kranten nog steeds verboden zijn.
‘Kiesdrempel houdt partijen buiten het parlement’
Turkije kent een ongekend hoge kiesdrempel voor de parlementsverkiezingen. Politieke partijen die net geen 10 procent halen van de stemmen, mogen niet in het parlement. Dat overkwam de Democratisch Socialistische Partij (DSP) van voormalig premier Bülent Ecevit bij de verkiezingen in 2002. De AKP, de partij van de huidige premier Erdogan, haalde destijds met 34 procent de absolute meerderheid (364 van de 550 zetels) en heeft sindsdien geen last meer van de DSP. Voor Europarlementariër Meijer is dit kiesstelsel een doorn in het oog. "Een kiesdrempel van 10 procent houdt zelfs de meeste legale partijen buiten het parlement", zo laat hij aan Politiek-Actie.net weten. Ook de extreemrechtse Nationalistische Actiepartij en de Moederlandpartij konden hun kiezers niet in het nationale parlement vertegenwoordigen. De enige oppositie wordt nu gevoerd door de centrumlinkse Republikeinse Volkspartij (CHP), zij kregen destijds 19 procent van het electoraat achter zich.
‘Verandering ook in dagelijkse praktijk’
Meijer benadrukt dat het integratiebeleid in Turkije, meer weg heeft van een assimilatiebeleid. "Koerden, Armeniërs en Assyriërs krijgen de keuze tussen vertrekken of aanpassen aan de taal, de cultuur en de godsdienst van de Turkse meerderheid. Turkije moet sterk veranderen om welkom te kunnen zijn, niet alleen in wetsteksten maar ook in de dagelijkse praktijk."
‘Kopenhagen-criteria niet vervangen door Ankara-criteria’
Meijer vindt het verontrustend dat tijdens de onderhandelingen wordt vastgesteld of Turkije werkelijk lid mag worden van de EU: "Het risico is dat de Turkse regering kan vinden dat haar land na drie of vijf jaar onderhandelen het EU-lidmaatschap heeft verdiend, terwijl de problemen van democratie, mensenrechten en etnische minderheden dan nog steeds niet zijn opgelost. Dit kan leiden tot conflicten en uiteindelijk tot een breuk." De Europarlementariër laat weten dat de Kopenhagen-criteria "niet vervangen mogen worden door Ankara-criteria".
Petities en discussies
Het wel of niet starten van de onderhandelingen hebben de gemoederen ook op Nederlandse websites aardig beziggehouden. De Stichting Heemland startte een petitie tegen toetreding, waarin ze stelt dat een Turks lidmaatschap een bedreiging vormt voor de welvaart, eenheid en stabiliteit van de EU. Provinciaal-Statenlid Erdinç Saçan en Steven de Jong van Politiek-Actie.net lieten recent een petitie voor toetreding online gaan, waarin zij stellen dat Turkije juist wél voor stabiliteit kan zorgen. Met name in de regio van het turbulente Midden-Oosten. Nieuwrechts, de partij van Michiel Smit, hield een gezamenlijke actie met het Vlaams Blok (nu Vlaams Belang) tegen de toetreding. Smits grootste zorg was dat Turkije “zo’n duidelijk andere cultuur heeft dan de rest van de EU met een moslimfundamentalist als minister-president”. Vooral op het forum van www.nieuwrechts.nl werd veel gediscussieerd over toetreding van Turkije, waarbij anti-moslimsentimenten de toon voerden.
| 
