Van onze redactie - maandag, 25 10 2004 20:00
Nederlanders hebben geen moeite met het prijsgeven van privacy, als dat meer veiligheid oplevert. Ruim 85% vindt cameratoezicht prima en bijna iedereen is voor toepassing van DNA-technieken, zo blijkt uit een rapport over de toekomst van het Sociaal en Cultureel Planbureau. De conclusies staan in schril contrast met de ‘Big Brother Awards’ die vandaag uitgereikt werden aan de grootste privacyschenders van het afgelopen jaar. Bits of Freedom, een digitale burgerrechtenorganisatie en tevens organisator van de prijsuitreiking, lijkt in eigen land weinig draagvlak te hebben.
Door Steven de Jong - De ontwikkeling van de informatica geeft aanleiding tot nieuwe vormen van criminaliteit, maar deze ontwikkeling maakt ook de bestrijding van criminaliteit in het algemeen beter mogelijk door nieuwe surveillance- en detectietechnieken, beveiligings- en herkenningsmogelijkheden en de koppeling van gegevensbestanden.
Aantasting privacy nauwelijks een probleem
Deze technieken kunnen de privacy van burgers aantasten, maar dit wordt door de bevolking nauwelijks als probleem ervaren. Ruim 85% van de bevolking vindt meer cameratoezicht wenselijk tot zeer wenselijk. Zelfs bijna 100% vindt de ruimere toepassing van DNA-technieken ter identificatie van daders wenselijk. De groeiende wens naar meer veiligheid en de dreiging van terrorisme lijken er toe te leiden dat burgers gemakkelijker beperkingen van de privacy accepteren, stelt het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP).
Big Brother Awards 2004
De onverschilligheid van burgers op het gebied van hun persoonlijke levenssfeer is, naar alle waarschijnlijkheid, de digitale burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom (BOF) een doorn in het oog. Juist vandaag presenteerden zij de Big Brother Awards Nederland 2004 in poptempel Paradiso te Amsterdam. Europees Commissaris Frits Bolkestein, in functie tot 1 november 2004, heeft een Big Brother Award verdiend voor het sluiten van een overeenkomst met de VS waarin de EU zijn privacywetgeving opschort om zo de overdracht mogelijk te maken van passagiersgegevens aan de VS.
Minister Donner van Justitie viel wederom in de prijzen. Hij heeft tijdens de uitreiking van de Big Brother Awards een speciale 'Oeuvreprijs voor uitzonderlijke Big Brother verdiensten' gekregen. De jury heeft deze speciale prijs ingesteld vanwege het grote aantal nominaties voor Donner die door het publiek aan de jury zijn gestuurd. Bovendien vond de jury een aantal nieuwe plannen van Donner, waaronder het kunnen oppakken van niet-verdachte personen en het kunnen delen van zachte informatie over onverdachte burgers tussen opsporingsdiensten, een bewijs dat Donner zich bijzonder inzet om de bevoegdheden van de opsporing met betrekking tot onverdachte burgers te vergroten.
Privacy meer een zorg voor politici en organisaties, dan voor burgers
De veiligheidsmaatregelen die inbreuk maken op privacy stapelen elkaar in rap tempo op. Zo is het ministerie van Binnenlandse Zaken momenteel druk bezig met een praktijkproef die voor 26 oktober 2005 moet leiden tot een paspoort met biometrische kenmerken. Lukt Nederland dat niet voor die tijd, dan mogen Nederlanders niet meer zonder een visum de Verenigde Staten inreizen. Het is zeer de vraag of het bij dit paspoort blijft. Nieuw is het Amerikaanse idee voor computerchips in paspoorten: VS-douane zou hiermee op twintig meter afstand, zonder dat de burger het merkt, een massa aan informatie kunnen uitlezen. Op 28 april werd een Europees voorstel openbaar dat internetproviders verplicht verkeersgegevens op te slaan en enige tijd te bewaren.
Hoewel het verzet vanuit de samenleving lijkt mee te vallen, worden de pleidooien voor behoud van privacy almaar vuriger. Zij komen vooral van linke politieke partijen, belangenorganisaties en brancheorganisaties. Niet burgers, maar internetproviders kwamen dan ook in verzet tegen het opslaan van internetverkeer. Brancheorganisatie NLIP ziet het belang van criminaliteitsverspreiding in, maar is van mening dat het een onevenredige zware inbreuk op de privacy van internetters maakt. Het plan voor computerchips in paspoorten was voor PvdA-Europarlementariër Edith Mastenbroek reden tot verzet. "Dit gaat ongelooflijk ver. Via zo'n chip zou je burgers door het hele land kunnen volgen", zo meldde ze het ANP. De Socialistische Partij (SP) zei eerder dat de Europese Commissie te snel zwicht voor de diplomatieke druk van de VS.
De vraag is of belangenorganisaties, actiegroepen en politieke partijen burgers meer helderheid kunnen verschaffen over de uitwerking van de privacybeperkende maatregelen. Een gebrek aan kennis in de samenleving mag uiteraard niet ten grondslag liggen aan de conclusies van het SCP. Belangenorganisaties, actiegroepen en politieke partijen hebben nou eenmaal een achterban nodig. De cijfers van het SCP geven wat dat betreft een somber beeld voor hen.
