Van onze redactie - dinsdag, 31 8 2004 13:00

Minister De Graaf van Bestuurlijke Vernieuwing heeft zich vandaag gelegitimeerd bij burgemeester Jorritsma-Lebbink van Almere. Dat deed hij met een nieuw proefpaspoort, waarin zijn biometrische kenmerken zijn vastgelegd. De Graaf loste met deze handeling het startschot voor de praktijkproef '2B or not 2B'. Het kabinet heeft het voornemen om twee biometrische kenmerken, gelaatsherkenning en vingerafdruk, toe te voegen aan het paspoort en de Nederlandse identiteitskaart. De invoering zal min of meer samen vallen met de Wet op de uitgebreide identificatieplicht die op 1 januari 2005 van kracht wordt. Niet iedereen is blij met de ontwikkelingen.

Door Steven de Jong - Het Nederlandse besluit om een biometrisch reisdocument in te voeren staat niet op zichzelf. In mei 2003 besloot de International Civil Aviation Organization dat gezichtsherkenning het meest betrouwbare biometrische identificatiemiddel is. Vervolgens maakten de VS kenbaar dat vanaf 26 oktober 2005 alleen buitenlanders in bezit van een paspoort met gelaatsherkenning-chip zonder visum het land kunnen bezoeken. Ook de Europese Unie zit Nederland op de hielen met gemaakte afspraken.

'Fraude tegengaan, grenspassages vergemakkelijken'
Het nieuwe document moet internationale grenspassages vergemakkelijken en 'look alike fraude' in het maatschappelijk verkeer tegengaan. De proef ‘2B or not 2B’ levert nu de praktijkgegevens die nodig zijn voor de besluitvorming tot invoering van biometrie op de reisdocumenten. Met de praktijkgegevens kan de algemene invoering van nieuwe reisdocumenten zorgvuldig worden voorbereid, zo laat het ministerie van Binnenlandse Zaken weten in een persbericht.

10 Euro in ruil voor gelaatscan en vingerafdrukken
Minister De Graaf is niet de enige proefpersoon. Mensen die in het komende half jaar een paspoort of identiteitskaart aanvragen, lopen de kans dat er ook van hen een gelaatsscan en twee vingerafdrukken worden afgenomen. Deze kenmerken worden verwerkt in een testdocument. Bij het afhalen van het reisdocument vindt een verificatie plaats: de biometrische kenmerken (gelaat en vingers) worden vergeleken met de kenmerken die in het testdocument zijn opgenomen. Ze kunnen er niet mee de grens over. Meewerken is op vrijwillige basis en alleen mogelijk voor inwoners van de gemeenten Almere, Apeldoorn, Eindhoven, Groningen, Rotterdam en Utrecht. Biometrische kenmerken hebben een prijskaartje, erkent het agentschap BPR in een folder van het ministerie: "Doe mee aan de praktijkproef biometrie en ontvang 10 euro korting!"

'Vrijheden inleveren voor schijnveiligheid'
De invoering van de biometrische legitimatie valt min of meer samen met de Wet op de uitgebreide identificatieplicht die op 1 januari 2005 in werking treedt. Niet iedereen is blij met deze ontwikkelingen. Het algemene standpunt van de Landelijke Campagne Tegen de Identificatieplicht luidt: "Wij vinden dat de identificatieplicht een placebo is met sterke bijwerkingen. Mensen in Nederland zullen vrijheden moeten inleveren voor een schijnveiligheid ten bate van politici die perse 'iets' aan veiligheid moeten doen." In artikelen op hun website gaan zij fel te keer tegen argumenten als 'Niks te verbergen, niks te vrezen' en voeren ze een strijd tegen het 'Gedigitaliseerd Wantrouwen'. "De veiligheidswaan heeft grote gevolgen voor de persoonlijke levenssfeer van ons allen."

T-shirt tegen identificatieplicht
Bits of Freedom (BOF), een onafhankelijke stichting die opkomt voor digitale burgerrechten, trekt eveneens fel van leer tegen de plannen van de regering. Op hun website kunnen mensen een T-shirt bestellen, waarmee ze zich tegen de identificatieplicht kunnen wapenen.