Van onze redactie - donderdag, 2 6 2005 00:00

Laat een stemverklaring achter op Politiek-digitaal.nl!

Europa leeft onder de Nederlandse bevolking, bijna twee-derde van de bevolking kwam stemmen, maar zegt - net als Frankrijk - Nee. Ongeveer 62% stemde tegen en 32,4% tegen bij een opkomst van meer dan 62,8%. De regeringspartijen, CDA, VVD en D66 zeggen alle drie de uitslag te zullen respecteren. Echter "het is duidelijk wie er verloren heeft, maar wie heeft er gewonnen?" zei Charles Groenhuizen. De slag om de interpretatie van de uitslag - en de volgende stap - is begonnen.

Balkenende liet weten "teleurgesteld te zijn, maar de uitslag duidelijk te vinden". Hij zegt de zorgen van de bevolking te begrijpen. "Het tempo van de verandering lag te hoog en de bevolking werd onvoldoende betrokken." Hij wil z'n Europese collega's wijzen op het verlies aan souvereiniteit en de Nederlandse bijdrage aan Europa. Wat Balkenende precies gaat zeggen is echter nog niet duidelijk. Kort geleden verklaarde hij nog zich voor gek te voelen staan bij een Nederlands "nee".

Geert Wilders wees net als veel andere politici van links tot rechts op de kloof tussen Kamerleden en de bevolking. Volgens minister Kamp (VVD) is 85% van de Kamerleden voor, terwijl bijna twee-derde van de bevolking tegen is. Kamp laat het echter bij de constatering dat het referendum daarom nuttig was. Wouder Bos (PvdA) betreurt de uitslag maar respecteert die wel. Hij vindt het referendum vooral een overwinning voor de democratie.

consequenties
Over wat de consequenties moeten zijn van deze uitslag lopen de meningen uiteen. Volgens Agnes Kant (SP) was er al sprake van een vertrouwenscrisis, maar zit het kabinet nu echt met een geloofwaardigheidsprobleem. Zij wordt onverwacht ondersteunt door CDA-Kamerlid Rendert Algra, die meent dat er nieuwe verkiezingen moeten worden uitgeschreven. "Wanneer je als kabinet oprecht achter dit voorstel gaat staan en je krijgt zo'n negatieve reactie van de kiezers, dan zijn nieuwe verkiezingen aan de orde."

buitenland
De teleurstelling van Balkenende over het Nederlandse "nee" drie dagen na de Franse afwijzing van de grondwet was CNN's top story. Vanuit Groot Brittanië werd gesteld deze uitslag grote vragen opwerpt over de toekomst van Europese Unie.

Vanuit de Europese Unie zelf kwamen andere geluiden. Barosso, voorzitter van de Europese Commissie, en de Luxemburgse voorzitter van de Raad, Jean-Paul Juncker, willen dat het proces van ratificatie doorgaat. De grondwet lijkt nu dood na een Nederlands en Frans "nee" en ondanks een Spaans ja, maar je zou haast vergeten dat er toch nog verschillende andere referenda gepland staan, op 10 juli in Luxemburg, op 27 september in Denemarken, in oktober in Denemarken, op 9 oktober in Polen en Portugal en het Britse referendum is voorlopig op 6 mei 2006 gepland. Als alle referenda doorgaan zullen 10 van de 25 landen een referendum over de grondwet hebben gehouden. Landen waar geen referendum wordt gehouden zullen de grondwet waarschijnlijk ratificeren, zoals Duitsland kort geleden al deed. Wat er nu moet gebeuren is nog onduidelijk.