| Open Source bij de overheid |
 |
Veel organisaties zien
open standaarden en open source software als de nieuwe Haarlemmerolie.
Maar ICT blijft een taai ongerief. Goed gebruik van ICT is een kwestie
van management en organisatie. Het programma Open Standaarden en Open
Source Software (OSOSS) voor de overheid gaat het gebruik van open
source stimuleren, maar ook verwachtingen managen.
Tijdens een zeer goed bezocht startsymposium is het programma OSOSS
(open standaarden en open source software voor de overheid) van start
gegaan. Veel belangstelling, maar het dwingt ook tot zorgvuldig
management van de verwachtingen. Het programma OSOSS is begin dit jaar
in opdracht van de ministeries van BZK en EZ gestart met de eerste
voorbereidingen. Daarbij is ons opgevallen dat vele overheden open
standaarden en open source software zien als de nieuwe Haarlemmerolie,
die alle ICT-kwalen als sneeuw voor de zon zal laten verdwijnen. Om
maar meteen met de deur in huis te vallen: dat is dus niet zo. ICT is
en blijft een ''Taai Ongerief''. ICT-inzet laten renderen blijft een
zaak van management en organisatie, wat de techniek ook vermag. Het
begin van alles is professioneel opdrachtgeverschap. Dat geldt ook in
geval van open standaarden en open source software.
Het programma OSOSS gaat niet zomaar over informatievoorziening en de
slimme inzet van ICT daarbij. Het programma heeft rechtstreeks te maken
met het tegengaan van de verkokering van de overheid en het slechten
van blokkades voor gegevensuitwisseling. Het programma OSOSS stimuleert
overheidsorganisaties open standaarden (ICT) toe te passen in hun
informatiesystemen en informeert hen over de mogelijkheden van open
source software. Het programma biedt concrete ondersteuning in de vorm
van voorlichting, kennisuitwisseling en instrumenten, waarmee elke
overheidsorganisatie zelf open standaarden en open source software kan
toepassen.
Als programmabureau OSOSS zien we voor onszelf geen taak als gelovigen
die de ongelovigen, linksom of rechtsom, over de streep moeten gaan
trekken. Onze taak is er eerst en vooral één van kenniscentrum,
voorlichter en aanjager van het debat. En daar is alle reden toe, want
er zijn simpelweg nog te veel vooroordelen en onterechte assumpties bij
deze onderwerpen. De voorlopige resultaten van een 0-meting bij
functionarissen bij Rijk, provincie, gemeenten en andere publieke
organisaties laten dat duidelijk zien. Vandaar de volgens sommigen wat
onderkoeld geformuleerde missie van het programmabureau voor dit
moment: het stimuleren van gebruik van Open Standaarden en het
informeren over de mogelijkheden van Open Source Software. Laten we de
toren eerst eens beklimmen. Pas als je boven bent komt de afweging, of
je er wat vanaf zult gaan schreeuwen en wat dat dan wel is.
Bij ieder gesprek dat je voert krijg je de afgelopen weken steeds dezelfde prangende vragen:
Wat gaan het programmabureau nu eigenlijk dóen? In de kern voorzien we dan vier dingen:
- Kennisverzameling: er zijn veel halve
waarheden en vooroordelen als het gaat om open standaarden en open
source software. Onze eerste activiteit is die te ontmaskeren, om wat
er is aan 'know how' te ordenen en te schiften.
- Kennisoverdracht: de kennis wordt ontsloten via de website www.ososs.nl.
Op deze website vindt u nieuws, best practices, evenementen,
publicaties, een overzicht van open source dienstverleners, de
catalogus open standaarden en nog veel meer.
- Instrumentontwikkeling: een derde activiteit is het
ontwikkelen en ontsluiten van instrumenten om praktisch met Open
Standaarden en Open Source Software aan de slag te kunnen. De eerste
instrumenten van OSOSS zijn gisteren gepresenteerd: de catalogus Open
Standaarden, de licentiewijzer en het uitwisselplatform voor Open
Source Software.
- Referentieprojecten: veel zal afhangen van goede
voorbeelden. Wij willen dit stimuleren. Daarom willen we oganisaties
helpen die software (laten) ontwikken en via een open source licentie
willen delen en doorontwikkelen.
Een aparte uitdaging blijft natuurlijk het op gang brengen van concrete
implementatie acties. Wat nodig is om gebruik van Open Standaarden en
Open Source Software wortel te laten schieten is een gedegen en
concreet zicht op niet alleen de kansen die daarmee in het vizier
komen, maar ook op de blokkades die grootschalige toepassing in de weg
staan. Op dit terrein bestaan nog heel wat uitdagende vragen.
Bijvoorbeeld: wat is nu eigenlijk de 'business case' voor de overheid
als geheel en voor afzonderlijke instanties daarbinnen? Kunnen we die
zo scherp krijgen dat het schaarse geld dat er de komende jaren is,
gericht juist voor dit doel zal worden ingezet? Als programmabureau
zullen we die vragen moeten gaan beantwoorden. Hoe zit het met de
kosten en de baten, in macro-, maar ook in microperspectief? Wie
stellen we aansprakelijk als we met slechte software blijken te werken
en wat kunnen we daar dan mee? Worden we er financieel de facto echt
wel wijzer van: verschuiven we de kosten die we moeten maken niet
eenvoudigweg van de ene post naar de andere, van licentie- naar
consultancykosten? Waarom zou ik als 'early adaptor' de eerste stap
zetten: is het niet verstandiger om de kat uit de boom te kijken en er
pas in te springen als de kinderziekten voorbij zijn en OSOSS zich
heeft bewezen?
Juist vanwege deze en andere vragen is de aanpak gekozen die we
hiervoor hebben geschetst: we gaan er niet alleen over praten, we gaan
het vooral ook doen. Iedere reis begint bij de eerste stap.
|
|
 |
|
 |
|
|
