Per helikopter ingevlogen staatssecretarissen, netwerkende krijtstreeppakken, een grappende burgemeester, als ondernemers verklede studenten, Saxionbestuuders, een wethouder Economische Zaken: de Off-the-road-show 'Ondernemen als Lifestyle' werd dankzij organisator Paulien Koenders een groot succes. Studenten presenteerden hun businessplan aan niet de minste bobo's. Binnenhuisarchitect Jan des Bouvrie: "Wat wil je nu echt?" Student Rob Mommer: "U lijkt m'n moeder wel, die vroeg dat ook al!"
De themadag stond in het kader van een landelijk programma dat aandacht besteedt aan ondernemerschap binnen het onderwijs. In Deventer is in september 2004 de keuzemodule 'Leren Ondernemen' van start gegaan. Als klap op de vuurpijl organiseerde het Saxion Centrum voor Innovatie en Ondernemerschap op 3 februari een netwerkbijeenkomst, waarbij kruisbestuiving tussen ondernemers en studenten centraal stond. Maar vooral: de integratie van ondernemerschap in het onderwijs. Want met het ondernemersklimaat in Nederland is het bar slecht gesteld, zo was de algemene opinie.
Foto: Ab Hakeboom, De Stentor
‘Waar het onderwijs faalt, slaagt de ondernemer’
Jan des Bouvrie was in zijn jeugd niet bepaald ‘het beste jongetje van de klas’. Door zijn dyslexie bleef hij tot twee keer toe in de eerste klas van de Mulo zitten, zijn diploma heeft hij nooit behaald. Dyslectici hebben volgens de binnenhuisarchitect een geweldig ruimtelijk inzicht, maar worden onterecht behandeld als probleemleerlingen. Hij trekt een lijn naar creatieve leerlingen, die “vaak chaotisch zijn” en hun talenten eveneens niet goed binnen de onderwijskaders kunnen ontplooien. Het onderwijs moet hen meer de ruimte geven en ouders moeten beter opletten waar de ambitie van hun kind ligt, zo is Des Bouvrie van mening. Zijn vader had al snel door dat hij een talent was in het schikken en ontwerpen van meubilair en stuurde hem zonder papieren – tegen de strenge toelatingseisen in – met een smoesje naar de Rietveld-academie. Creativiteit beschouwt Des Bouvrie als onmisbaar ingrediënt voor succesvol ondernemerschap, maar toch waarschuwt hij: “Op kunstbeurzen georganiseerd door studenten van de Rietveld-academie zie ik nooit ondernemers. De kunstzinnige studenten missen veelal het contact met de consument, ze kunnen moeilijk inspelen op de klantvraag.” Zelf heeft de succesvolle ondernemer van begin af aan wél de klant opgezocht, iets wat hij van huis uit heeft meegekregen in de meubelzaak van zijn ouders. Dagvoorzitter Joep Stassen vat zijn betoog plagend samen: “Waar het onderwijs faalt, slaagt de ondernemer.”
‘Maak werken in loondienst minder aanlokkelijk’
Loek Hermans – voorzitter MKB-Nederland – pleit er ook voor om creatievellingen meer speelruimte te geven. Het vrije ondernemerschap wordt volgens hem beperkt door onnodige regels en administratieve lasten. “Meer ruimte om binnen de marges dingen te doen”, is zijn devies. Om het ondernemerschap te stimuleren, wil hij het werken in loondienst minder aanlokkelijk maken door een groter risicoprofiel in te bouwen in CAO’s. Hermans vindt dat het ondernemerschap geďntegreerd moet worden in schoolvakken. ‘Ondernemen’ als apart en verplicht vak ziet hij “niet zitten”. Dat stuit staatssecretaris Karien van Gennip van Economische Zaken tegen de borst: “Ondernemen moet juist als apart vak gedoceerd worden, zodat iedere leerling met een leuk idee zijn of haar eigen droom leert waarmaken. Daarnaast is het belangrijk dat studenten het opzetten van ‘sales’ en ‘marketing’ onder de knie krijgen.” Staatssecretaris Mark Rutte van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap valt haar bij: "Ondernemerschap moet als element heel zwaar in het onderwijs terugkomen, net als competentiegericht leren. In alle opleidingen moeten studenten er mee geconfronteerd worden, niet als keuzevak maar als een verplicht vak." Hermans laat het er niet bij zitten en tovert een ‘7-puntsplan’ tevoorschijn. De staatssecretarissen nemen het plan van Hermans met wat gekibbel in ontvangst, maar worden al snel weer tot de orde geroepen. Bestuurskunde-student Rob Mommer presenteert de bobo’s zijn ondernemersplan.
‘U lijkt m’n moeder wel’
In een wervelend betoog enthousiasmeert Mommer de zaal voor de ontwikkeling van een internetloket op gemeente- en provinciesites, waar ondernemers geautomatiseerd antwoord kunnen krijgen op de vraag voor welke subsidies ze in aanmerking komen. Des Bouvrie: “Je bent alleen maar met gegevens bezig, maar ik hoor niet wat je werkelijke intentie is? Wat wil je echt?” Mommer: “U lijkt m’n moeder wel, die vroeg dat ook al.” Meer inhoudelijke vragen krijgt hij van Rutte – “Wie worden je tegenspelers?” en van Van Gennip: “Hoe ga je de techneuten betalen die het moeten ontwikkelen?” Daarop heeft Mommer wel een antwoord, hij gaat studenten inzetten: “Zij zijn goedkoper en volgens professionals vaak beter.” Softwarehuizen zijn volgens de student alleen maar bezig met hun voet tussen te deur krijgen om zo snel mogelijk te incasseren. “Studenten kun je al blij maken met wat studiepunten of andere tegemoetkomingen.” De ‘jonge ondernemer van het jaar’, Jan van Meerveld, bemoeit zich er ook mee: “Waar haal je je startkapitaal vandaan?”
‘Schoon toetsenbord, bespaart ziektekosten’
Een andere student probeert zijn businessplan op een minder hygiënische manier aan de man te brengen. “Wist u dat uit Amerikaans onderzoek is gebleken dat op een vierkante centimeter toetsenbord gemiddeld 21.000 bacteriën zitten, terwijl dat er bij een toiletzetting maar 490 zijn op een zelfde oppervlak? Mijn bedrijf gaat uw hardware schoonmaken, zodat uw apparatuur langer meegaat en uw werknemers minder snel ziek worden.” Dat laatste verband is wellicht vergezocht, maar creatief gevonden is het wel. Zelfs de Deventer burgemeester Van Lidth de Jeude overtuigt hij, zo bleek later op de dag toen de burgervader een presentatie over de chaostheorie hield: “Ik heb een assistente voor mijn powerpoint meegenomen, ik raak geen muis meer aan hier.”
Tips van Jan des Bouvrie
Later op de dag presenteerden studentes van Hogeschool Hanzesteden hun ondernemersplannen. Sinds kort heeft deze hogeschool in Deventer de ‘Jan des Bouvrie Academie’ opgericht, waar mensen opgeleid worden in het vak van lifestyle-adviseur. Kritisch commentaar werd dan ook geleverd door de beroemde binnenhuisarchitect. De studentes Gerlien de Haan en Jeanine van den Hoek bruisen volgens Des Bouvrie van de creativiteit, hebben wereldideeën, een goede uitstraling, maar moeten hun product beter leren verkopen en op de klantvraag leren inspelen. Fabrikanten uitnodigen, een studio inrichten, demo’s organiseren waar de klant al aan tafel zit, een visie ontwikkelen: het zijn concrete ideeën die de hij zo uit zijn mouw schudt.
‘De Winnende Offerte’
Waar het in de workshop van Des Bouvrie in de creatieve sfeer bleef hangen, werden in de masterclass van Willem van Haasdonk - ‘De Winnende Offerte’ – spijkers met koppen geslagen. Bel tot vervelens toe achter klanten aan en verpak hun grapjes uit het gesprek in de offerte. Maar vermijdt de jaren dertig schrijfstijl, in de trant van: “Mijne heren, hierbij bied ik u geheel vrijblijvend aan (..) In het vertrouwen u hiermee een passende aanbieding te hebben gedaan, verblijf ik, ergens.” De voorzitter van ThinkThank zegt nog nooit klachten te hebben ontvangen over offertes die “te makkelijk leesbaar” zijn of “te korte zinnen” bevatten. Ook voor hem geldt: stel de klantvraag centraal.
Saxion Centrum voor Innovatie en Ondernemerschap
Wim Boomkamp, lid van de Raad van Bestuur van Saxion, sloot het evenement af. Hij vestigt de aandacht op het Saxion Centrum voor Innovatie en Ondernemerschap: “Deze afdeling, waarin zowel het MKB, regionale ondernemers en studenten vertegenwoordigd zijn, is een concrete uitwerking van de afspraken die gemaakt zijn voor het stimuleren en begeleiden van ondernemerschap.”
