Gepost:		zaterdag, 16 maart 2002, 09:10
	Van:		< Jan Schrijver >
	URL:		< http://www.xpin.nl >

'We willen onze soevereiniteit terug. We willen beter vertegenwoordigd worden. We willen beter bestuurd worden.' Guido Enthoven, Jurgen van der Heijden en Jan Schrijver richten het woord tot de volksvertegenwoordigers en bestuurders van Nederland. Ze doen zes concrete voorstellen voor democratische vernieuwing. Hieronder volgt deel 3, het slot. 'Open de rijen, vrienden. Open het systeem.'

Er is nog zoveel meer te zeggen. We hebben het nog niet eens over Europa gehad. Ach, Europa. Recentelijk is nota bene een Europees Handvest van de Burger vastgesteld. Hoe bedoelen jullie 'van' de burger? Er is geen burger aan te pas gekomen. Hoe is het in hemelsnaam mogelijk dat waar de laatste Europese verkiezingen een opkomst van 35 % lieten zien en waar reeds jaren wordt gereuteld over het belang van het betrekken van de burger bij de Europese zaak, er in dat hele Europese regentendom niemand de gedachte oppert om Europese burgers te vragen wat er wat hun betreft wellicht in zo'n handvest zou moeten komen. De aanstaande Europese Conventie biedt nieuwe mogelijkheden voor een brede dialoog, maar dat lijkt er wederom niet van te komen. Als we pleiten voor democratisering en vernieuwing dan is er in Europa nog een hele lange weg te gaan.

Dankbaarheid
En toch, en toch… Bij de eerste Kamerverkiezingen van de nieuwe eeuw past ook een gevoel van dankbaarheid. 'Als het gaat om de kwaliteit van het openbaar bestuur, dan kus je toch de grond als je weer in Nederland landt,' zei bestuurskundige Paul 't Hart onlangs. We mogen blij zijn met bestuurders en volksvertegenwoordigers die relatief onkreukbaar zijn. Harmonieuze overlegrelaties, een ontwikkelde 'civil society' met een sterke pers zijn positieve kenmerken die uit vergelijkend onderzoek naar voren komen. Nederland is een land waarin mensen willen wonen. Naast alle kritiek verdienen jullie ook waardering dat jullie ons willen vertegenwoordigen en besturen; jullie durven tenminste je nek uit te steken. En wij, wij zijn een gemakzuchtig volkje; we wassen liever onze auto op zaterdag.

Openheid!
In 1898 schreef Zola zijn 'J'accuse'. De affaire Dreyfus was de aanleiding, maar dit schandaal was illustratief voor de gemakzuchtige kritiekloosheid van de toenmalige elite. Het was vooral een pleidooi tegen de geslotenheid van het systeem. De bourgeoisie was in de roes van de fin de siècle onverschillig geworden over de eigen toekomst. Maar toen had je nog ontrechte arbeiders en socialisten die aan de poort rammelden. Nu zijn we er slechter aan toe, want wij, burgers van Europa, wij zijn allemaal ingedutte bourgeois geworden!

Eigenlijk willen we - net als Emile Zola in 1898 - meer openheid. Alle voorstellen zijn erop gericht te komen tot een meer open en ontvankelijk openbaar bestuur. Langzaam zijn de contouren zichtbaar van de mogelijke krácht van democratie: het vermogen te leren en met meer kennis en ideeën tot een betere toekomst te komen.

Marcel van Dam zei wel eens: 'Er zijn duizend trucs en ik ken ze allemaal.' Eén van de meest gebruikte is 'bukken, niet op reageren, het waait wel over, volgende week is er weer iets anders.' Daar kan 'de Politiek' natuurlijk weer op wachten. Maar wie marginaal betrokkenheid zaait, zal desinteresse, wantrouwen en Pim Fortuyn oogsten.

In het bijzonder willen we de leiders van de politieke partijen, de kamervoorzitters, de verantwoordelijke minister en andere volksvertegenwoordigers en bestuurders vriendelijk in overweging geven te reageren. Uiteindelijk zal democratische vernieuwing en innovatie binnen het openbaar bestuur slechts tot stand kunnen komen onder jullie leiding. Wij zijn open geweest. We hebben zes voorstellen gedaan voor het openen van het openbaar bestuur. Open de rijen, vrienden. Open het systeem.