"De Nederlandse politiek is kluitjespolitiek geworden. Net als kluitjesvoetbal, is dat niet om aan te zien." Dat zei minister Hans Hoogervorst van Volksgezondheid vandaag in Buitenhof. Eerder deze week schreef hij in Elsevier een essay over de Nederlandse politiek tussen 1994 en 2002. Een stelsel met twee partijen of coalities van partijen zou de politieke stabiliteit volgens hem ten goede komen. "Verkiezingen zouden in essentie een wedstrijd moeten zijn tussen twee politieke blokken."
Hoogervorst behoorde naar eigen zeggen tot de VVD'ers die niet in staatsrecht zijn geïnteresseerd. "Dat is spielerei voor D66", zei hij vandaag in het interview- en discussieprogramma Buitenhof. Toch hebben de gebeurtenissen van de afgelopen anderhalf jaar hem aan het denken gezet. "Het vertrouwen in de politiek neemt snel af. We moeten ons dat sowieso aantrekken."
Foto: ANP
‘Kluitjespolitiek’
De minister verwijst naar een internationaal onderzoek, waaruit blijkt dat Nederland met de "afslachting van Lubbers III en paars II" tot de top tien behoort van landen met de grootste politieke aardverschuivingen in het afgelopen decennium. "Daar moeten we ons zorgen over maken", aldus Hoogervorst. "We hebben ongelooflijk veel partijen, terwijl de politiek toch steeds meer in het midden beweegt. Net als kluitjesvoetbal, is dat niet om aan te zien."
‘Een dag later zitten ze aan de regeringstafel’
Hoogervorst hekelt de manier waarop in Nederland Kabinetsformaties plaatsvinden. "Je hebt een stem uitgebracht, maar weet niet wat er mee gebeurt. Een stem voor Bos is nog geen stem tegen Balkenende. Een dag later zitten ze aan de regeringstafel. Zoiets veroorzaakt scepsis. Ben je in Engeland ontevreden over Blair, dan stuur je hem naar huis en komt hij nooit meer terug."
‘Makkelijker en consequenter regeren’
Volgens Hoogervorst is het in een twee partijen stelsel makkelijker om vier jaar lang "consequenter" te regeren. "Het is nu ontzettend moeilijk om tot goede compromissen te komen", aldus de minister. Hoogervorst laat blijken een beetje jaloers te zijn op zijn Franse collega. "Mijn Franse collega wordt veel minder naar de Kamer geroepen. In de meeste landen is er veel minder verkeer tussen parlement en regering. Toch denkt Hoogervorst dat bewindsvoerders in een twee partijen stelsel net zoveel van het parlement te duchten hebben. "Er wordt hier gewoon minder vruchteloos in het parlement vergaderd."
‘Kakofonie’
Hoogervorst is voorstander van een 'links blok' en denkt dat de PvdA best met Groenlinks zou kunnen optrekken. Datzelfde geldt wat hem betreft voor VVD, D66 en CDA. "Vanzelfsprekend zou de VVD daar een leidende rol in kunnen spelen", voegt hij eraan toe. Dat met een twee partijen stelsel de opkomstcijfers bij verkiezingen mogelijk dalen, vindt de minister niet zo'n probleem. Volgens Hoogervorst wordt het juist voor de kiezer "glashelder" wat ze moeten kiezen. "In Amerika had je drie heel goede TV-debatten tussen John F. Kerry en George Bush. Wij hadden zeven debatten, met soms wel zes deelnemers. Dat is kakofonie."
‘Nederlander is wispelturige en ‘zappende’ kiezer geworden’
In Elsevier stelt Hoogervorst vast dat de Nederlander “een wispelturige, ‘zappende’ kiezer is geworden” en dat het huidige kiesstelsel daarop niet berekend is. “Omdat het in Nederland relatief gemakkelijk is om met een nieuwe partij in de Kamer te komen, leidt dat veel vaker dan vroeger – en veel meer dan in andere landen - tot politieke aardschokken die niet bevorderlijk zijn voor de politieke stabiliteit en regeerbaarheid van het land”, aldus Hoogervorst.
‘GeenStijl op weg naar het pluche’
Het kritische weblog Geenstijl beantwoordde het pleidooi van Hoogervorst met de mededeling een eigen politieke partij te willen beginnen. “Welnu, Hans, dan hebben we slecht nieuws voor je, want in 2007 zal Geenstijl meedingen naar de macht. We hebben het al eerder aangekondigd, maar ampel beraad op het boekenbal heeft ons doen besluiten daadwerkelijk een eigen politieke partij te beginnen. De standpunten zullen de komende maanden verder worden uitgewerkt”, schrijft Geenstijl. De site die vorig jaar met een internetverkiezing van chipsfabrikant Smiths ‘Geenstijl-chips’ in de schappen wist te krijgen, rekent met haar reikwijdte van 400.000 unieke bezoekers per maand op minimaal vijf zetels. "Wij gaan de boel eens even flink opschudden daar in Den Haag. Het dienstvoertuig is al besteld en loggen vanaf een marinebasis lijkt ons wel wat op weg naar absolute wereldheerschappij." Geenstijl geeft haar bezoekers invloed bij het vaststellen van het partijprogramma. "Suggesties voor het partijprogramma zijn natuurlijk welkom in de comments daar wij onze bezoekers, in tegenstelling tot Den Haag, wel serieus nemen..."
‘Voedingsbodem’
Hoogervorst hoopt dat de discussie rond het 'Liberaal Manifest' opschuift in de richting van het twee partijen stelsel. "Daar is voedingsbodem voor", beweert de minister van Volksgezondheid. Hij verwacht dat er ook binnen de PvdA en het CDA meer steun komt voor zijn pleidooi.
