Home
Kennis en Economie
Recht en Veiligheid
Europa
Jihad vs McWorld
E-government
Nieuwe democratie
   archief december 2005
archief september 2005
archief juli 2005
archief mei 2005
archief april 2005
archief maart 2005
archief februari 2005
archief augustus 2004
archief januari 2006
Columns
Politici
Overzicht thema`s
Verkiezingen
Tools
Het Belgenrapport
Nieuwsbrief
Colofon
Poldi.Net




De automobilist en de hangjongere
Jorrit de Jong Gepost:     woensdag, 21 januari 2004, 15:00
Van:     < Jorrit de Jong - zelfstandig adviseur >
URL:     < www.jorritdejong.nl >

Carpoolstroken, flitspalen, transferia; op zoek naar duurzame mobiliteit regent het beleidsinitiatieven. Maar de automobilist lapt ze aan zijn laars. Hij is per definitie een free rider. Over hangplekken, beleidsresistentie en de grenzen van de maakbaarheid.

Een van de mooiste woorden die de Nederlandse taal aan de overheid te danken heeft is 'beleidsresistent'. Ik kwam het voor het eerst tegen in verband met de beruchte 'hangjongeren', ook een prachtig woord dat het inmiddels tot de Van Dale heeft gehaald. Hangjongeren zouden beleidsresistent zijn omdat ze telkens als een gemeente een hangplek aanwees en inrichtte (meestal een half overdekt muurtje met anti-graffitilaag), hun hangactiviteiten prompt elders ontplooiden. Dat schoot natuurlijk niet op! Een logische bestuurlijke reactie was daarom om de hangjongeren te betrekken bij de inrichting van de hangplek. Immers, zo was de redenering, als zij zelf medeverantwoordelijk worden gemaakt, zullen ze hangen op de locatie en op de wijze die samen is afgesproken. Niet dus. Als malariamuggen ontwikkelden de jongeren een logica die fundamenteel diametraal stond op de beleidslogica. Zij die in gesprek gingen met de gemeente werden geneutraliseerd, bleven nog even hangen en stierven als generatie uit. Zij die niet inspraken en zich niet uitspraken, werden sterker, ongrijpbaarder en uiteindelijk beleidsresistent.

Recalcitrant
Wat is de hangplek van Verkeer en Waterstaat? De carpoolstrook? Het Transferium? Al die plekken waarvan we willen dat automobilisten gebruik maken op de manier die ons verstandig leek? We kunnen de analogie ook minder letterlijk maken. Waar treden perverse effecten op door het invoeren en uitvoeren van beleid? Het invoeren van flitspalen leidt tot de aanschaf van flitsmelders en het afgaan van die dingen tot abrupt en onvoorzichtig remmen. Het aankondigen van controles leidt tot meer en extra hard rijdend verkeer op de trajecten waar geen controles zijn. Is de Nederlandse automobilist soms net zo puberaal en beleidsresistent als de hangjongere? Nee. De Nederlandse consument van mobiliteit is vele malen recalcitranter en beleidsresistenter dan een hangjongere. En in tegenstelling tot de hangjongere is de kans op verbetering bij deze consument door heropvoeding, beloning of straf zeer gering.

Betuttelend
De automobilist laat zich niet corrigeren, hij corrigeert. Dat doet hij door lid te zijn van de ANWB, door te stemmen op politici die hem meer vrijheid of minder boetes beloven, maar vooral door zich niet aan de verkeersregels te houden. Het antifilebeleid en het verkeersveiligheidsbeleid wordt door hem niet gezien als een goed doordachte en slim ingerichte hangplek, maar als een betuttelende interventie van een overheid die hem in zijn vrijheid en agendaruimte wil beperken. Hij zal blijven zoeken naar nieuwe hangplekken in de vorm van sluiproutes, flitsmelders, vluchtstroken en massale bezwaarschriften tegen boetes.

Pas op de plaats
Geef hem eens ongelijk. Waarom zou hij zich voegen naar de regels? Voor de collectieve veiligheid? Zo ziet hij dat niet. Mensen kunnen autorijden of niet, daar heeft de overheid geen invloed op. Een goed automobilist zorgt voor zijn eigen veiligheid. Voor een betere doorstroming van het verkeer? Ach, met de files heeft hij leren leven. Met de radio, de mobiel en de palmtop is het verblijf in de auto allerminst verloren tijd. Ook handig voor de baas: de werknemer begint te werken op het moment dat ie in de auto stapt. Natuurlijk zou de wereld er een stukje mooier uitzien zonder verkeersdoden en files. Maar als consumenten van mobiliteit collectief hun individueel belang boven het collectieve stellen en vervolgens duidelijke interveniërende maatregelen massaal omzeilen, is het wellicht tijd om pas op de plaats te maken. Niet voor de automobilist, maar voor de overheid.

De auteur is hoofdredacteur van Politiek-digitaal.nl.