Geert Wilders

Geert Wilders, de voormalig rechtsbuiten van de VVD staat buitenspel. Zijn zetel neemt hij mee, waardoor de coalitie nu nog maar met een krappe meerderheid van 2 door kan spelen in het circus dat wij Tweede Kamer noemen. Wilders vond dat de VVD nog meer op de rechterflank van het electoraat moest leunen. Het deel dat op Fortuyn stemde, maar dat na het gênante gekrakeel van de LPF de politiek massaal de rug heeft toegekeerd. Zijn individuele kruistocht zette hij bij met pittige uitspraken. Een soort 'heilige oorlog' tegen de Islam, waarin hij de controverse niet schuwde.

HP De Tijd vroeg Wilders in februari wat hij zou doen als hij minister van Buitenlandse Zaken was: "Het verbod op hoofddoekjes zou ik de dag na mijn installatie nog laten ingaan. En laat daarna de hoofddoekjes maar wapperen op het Malieveld. Ik lust ze rauw." Of Wilders zijn grenzen kent weet ik niet, maar over die van Europa is hij heel duidelijk: "Nee, het islamitische Turkije hoort niet thuis in de EU. Ik zou eerder nog Australië en Canada toelaten."

Die rechtse solo-koers was menig partijgenoot een doorn in het oog. Wilders positie was onhoudbaar. Letterlijk onhoudbaar, want er is bewust gelekt. ANP-berichten die eerder deze week spraken over anonieme, maar 'prominente bronnen in de VVD' lijken dat te staven. Wilders sprak over "een streek" die hem "geflikt" is door mensen binnen zijn partij.

In essentie gaat het niet om een 'streek' of om de té rechtse koers van Wilders, maar om de institutie die partijdemocratie heet. Minister Zalm meldde na het fatale gesprek dat je niet alleen "persoonlijke kruistochten" moet volgen, maar ook "lid van het collectief" bent. Fractieleider Van Aartsen voegde daaraan toe: "De kern van de zaak is dat je als fractie een team bent."

Een andere kern van de zaak is dat er dan blijkbaar iets moet veranderen in de organisatie van de Tweede Kamer. Het geval Wilders staat niet op zichzelf, hoewel hij niet te vergelijken is met de rotte appels die zich eerder afsplitsten met één- of tweemansfracties: Ali Lazrak (ook wel 'Ali Lastpak' genoemd, SP), Winny de Jong (LPF), Cor Eberhard (LPF) en Harry Wijnschenk (LPF). Geen stemmenkanonnen, maar kijkcijferkanonnen: ze maakten reality-soap op z'n puurst.

Wilders is echter wel een stemmenkanon, met 5000 in 2002 heeft hij bovenmodaal gescoord. De mensen die op hem stemden deden dat omdat hij zich in de media profileerde als rechterflank, een flank die de VVD achteraf toch niet had of wilde hebben. Voormalig partijgenoot Ayaan Hirsi Ali is van nog zwaarder geschut, qua stemmenkanon én qua uitlatingen. Uitlatingen die maar al te vaak als provocerend en niet conform partijlijn gezien worden. Ook zij zal op korte of lange termijn met de VVD breken.

Wilders heeft laten weten een nieuwe beweging te willen oprichten ter rechterzijde van het politieke spectrum. Met mensen die, zo zei hij tegen de Volkskrant, "hun muil niet laten muilkorven". Dat laatste is die andere kern van de zaak, waar ik het zojuist over had. Binnen de huidige partijen is er geen plaats voor solisten met bezieling. Dat leidt alleen maar tot clowneske LPF-soaps. Ik pleit dan ook voor een nieuw soort partij. Eén zonder program. De PZP, de Partij zonder Program. Waar politici mogen stemmen en roepen wat ze willen. Voor het electoraat dat zich niet kan vinden in de programma's van gevestigde partijen.

Probleem is wel: hoe krijg je die dwarsliggers en individualisten de kamer in als zelfs Leefbaar Nederland en de Partij voor de Dieren het geeneens lukt een zetel te bemachtigen. Dat probleem leg ik neer bij Kamervoorzitter Weisglas en bij D66. Weisglas omdat hij eerder al pleitte voor het verbieden van eenmansfracties. D66, omdat dat juist de partij is die zo druk is met het hervormen van het kiesstelsel en nu kan laten zien wat ze waard is. Want wat Wilders overkwam, zal meer overkomen. En daar wordt Nederland niet beter van. Het ondermijnt de democratie.