Gisteravond viste ik in de trein van Amersfoort naar Deventer, tussen bank en leuning, een met Kiosk-koffie besmeurd artikel op. Getiteld, 'De nieuwe strengheid van een partijleider'. Op de foto zie ik u richting het regeringspluche bewegen, met de rug gekeerd naar de fotograaf, of te wel de lezers van het NRC, laten we zeggen, de burgers.
In de peilingen scoort uw partij al twee jaar onafgebroken rond de vijftig zetels. Merkwaardig voor iemand die in Vrij Nederland ‘Wouter de Zwijger' wordt genoemd, want wie zwijgt, stemt toe is mij altijd geleerd. Het kan aan mij liggen, maar ik kan zwijgen dan ook moeilijk rijmen met oppositievoeren.
Ik heb op u gestemd, geachte heer Bos! Enerzijds omdat ik er vertrouwen in had dat u het goed zou doen als premier, anderzijds omdat uw geslepen argumentatie een goed ingrediënt zou zijn voor een stevige oppositie, maar bovenal omdat ik van u de verwachting had dichter bij de burger te staan dan uw voorgangers. Dat ik als burger structureel vier jaar lang vertegenwoordigd zou worden, dat de stem van de burger er niet alleen op verkiezingsdag toe zou doen.
Aanstaande zaterdag staan op het partijcongres van de PvdA in Delft de eerste inhoudelijke resultaten van twee jaar vernieuwing op de agenda. Bestuurlijke vernieuwing? Democratische vernieuwing? Modernisering van de publieke sector? Nee, partijvernieuwing! U gaat daar het nieuwe beginselmanifest presenteren, een nieuwe impuls die de sociaal-democratie van de teloorgang moet gaan redden. Leuk en aardig, maar denkt u dat de groenteboer op de hoek het wat kan schelen welk etiket u op uw partij wilt plakken? Nee! Die moppert over 'de hoge heren in Den Haag', die doen waar ze zelf zin in hebben. En daar lijkt u, het spijt me dat te zeggen, het exponent van.
Van echte partijdemocratie moet u ook al niet veel hebben. Binnen uw eigen partij krijgt u kritiek dat u teveel op eigen houtje opereert. Het lijkt nobel dat u bij de lijsttrekkerverkiezing in 2006 met een eigen verkiezingsprogramma op de proppen komt, maar dat is het niet. U bent een strateeg, want u weet zelf ook best dat u geen gelijkwaardige opponenten zult hebben. U bepaalt straks als eenling de nieuwe koers van de PvdA, fractieleden zullen gebukt gaan onder een ongekende partijdoctrine.
Een ander scenario is dat de PvdA in tweeën splijt door uw optreden, maar dat is hoogst onwaarschijnlijk: u bent voor velen van uw partij de garantie voor een Kamerzetel. Vooruitlopend op uw aanstaande premierschap, zit uw optreden als strateeg mij niet lekker. Strategen horen in het leger, net zoals diplomaten als Bot op een ambassade horen. In ieder geval niet in de actieve politiek!
U gaat zaterdag op het partijcongres ook een nieuwe partijlijn voor integratie presenteren. Daar sta ik volledig achter, want integratie van politici in de moderne samenleving en de nieuwe sociaal-culturele werkelijkheid is een onderbelicht politiek agendapunt. Een politicus hoort immers met zijn voeten in de polderklei te staan en in de Kamer te roepen dat het een bende is daar beneden. Precies over dat aspect gaat het rapport 'Van Kloof naar Klik', welke ik u in dit schrijven met veel genoegen aanbied. Indien u bereidt bent de aanbevelingen van het rapport op te volgen, zult u zien dat u straks kunt regeren met een structureel draagvlak.
Ik wil u vriendelijk verzoeken de samenvatting, conclusies en aanbevelingen door te lezen, voordat u zaterdag aanvangt met de redevoering over het nieuwe beginselmanifest. Heeft u nog vragen over de implementatie van het een en ander of het proces van hervorming binnen het politiek bestel, dan ben ik gaarne bereid u daarin kosteloos te adviseren.
Hoogachtend,
Steven de Jong
Bijlage:
Rapport: 'Van Kloof naar Klik - De integratie van het politiek bestel in de moderne informatiesamenleving en de nieuwe sociaal-culturele werkelijkheid'
