Dat Nederlanders totaal het spoor bijster zijn, heeft onlangs ook het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) vastgesteld. Ruim zes op de tien Nederlanders wil meer moedige, onvermoeibare en toegewijde leiders. Vier jaar geleden was dat nog een derde. Nu zitten we op het peil van Duitsland anno 1933 en streven we alle Europeanen voorbij.
Niet dat we die roep om leiderschap het klapvee kwalijk kunnen nemen. Nee, want de aanslagen liegen er niet om. Onlangs trachtte nog een dominomus het grootste culturele evenement der lage landen te saboteren. Om van de wilde beesten op de Veluwe nog maar niet te spreken. Chaos alom.
Het meest tragische is misschien nog wel die roep om de kloof tussen burger en politiek te dichten. We willen leiders die luisteren, een grap waar je in dictatoriale kringen goede sier mee kan maken. Het lijkt erop dat we met onze klompen in de polder vastzitten, terwijl het water ons aan de lippen staat. Hoewel ik nooit gepeild wordt, mij vragen ze nooit wat, behoor ik misschien zelf ook tot die 61 % procent die het niet meer weet. Daarom heb ik laatst het symposium ‘Leiderschap in Crisissituaties’ bezocht. Wat moet je anders als opgeschrikte burger? Het leek me gewoon beter voor mijn gemoedsrust, keertje luisteren naar professionals.
Arthur Doctors van Leeuwen, ex-chef geheime dienst, gaf zijn visie: “Wat wij in Nederland doen aan crisismanagement, is precies het omgekeerde van wat er nodig is om een crisis te beheersen.” Vervolgens vloog een commissaris van de Koningin de burgemeester van Zutphen in de haren: “Jullie willen je nu overal mee bemoeien, maar als Gelderland onder komt te stromen zijn jullie burgemeesters er als eerste bij om je eigen straatje schoon te vegen.” Waarop burgemeester Gerd Leers van Maastricht klip en klaar meldde dat de commissaris “geen verstand van lokale aangelegen heeft” en zich moet bemoeien met zijn eigen zaken. Volgens crisisprofessor Uri Rosenthal is een crisis te bezweren met de twee C’s van Command en Control, maar Nederland kenmerkt zich in de vijf C’s van consensus, coalitie, compromis, coöptatie en coördinatie.
Daar wordt je dus niet vrolijker van, zo’n dagje luisteren naar bobo’s die beweren te weten hoe het moet. De meest wijze woorden kwamen misschien wel van de argeloze voorbijganger die naar het bord ‘Leiderschap in Crisissituaties’ keek. “Crisis zit tussen je oren”, zei hij.
