De ‘Person of the Year’, een jaarlijks verkiezingsgeintje van het weekblad Time, is in 2006 gewonnen door niemand minder dan ‘You’. Oftewel, de internetgebruiker van vandaag. Kunnen we als moderne burgers nu eindelijk de macht grijpen, of worden we voor de gek gehouden met een virtuele ‘American Dream’?
“Voor het grijpen van de teugels van de media wereldwijd, voor het oprichten en vorm geven aan de nieuwe digitale democratie, voor al het gratis werk en het verslaan van de professionals op hun eigen terrein ben jij de persoon van het jaar”, schreef het weekblad in december 2006.
Revolutie
U begrijpt, ik voel me vereerd, ondanks het feit dat ik het podium moet delen met zo’n 1 miljard andere internetgebruikers. Journaals van over de gehele wereld dichtten u en mij, als internetgebruikers, macht en invloed toe. Dat is nogal wat! Er verschenen tal van analyses, commentaren en debatten in de conventionele media. De teneur was deze: de digitale informatierevolutie, waarin de burger en de consument de stuurknuppel van ruimteschip Aarde hebben overgenomen, heeft voet aan de grond gekregen.
Manifestaties
Journalisten, internetdeskundologen en cybergoeroes haalden tal van voorbeelden aan die deze historische gebeurtenis moesten illustreren. Een boze klant die met ronkende weblog-artikeltjes de multinational Dell ernstige imagoschade had berokkend, een depressief meisje dat met haar videoblogs op Youtube duizenden lotgenoten in haar verdriet liet delen, een heimelijk opgenomen schoolpleingevecht dat een nationale golf van verontwaardiging initieerde, twee Apeldoornse vriendinnen die met een lollig amateur-clipje wereldsterren werden in Google Idols, een Brit die met een internetactie landelijke aandacht genereerde voor het lot van zijn buurthuis, een inwoner van Bagdad die de wereld informeerde over de plaatselijke bommenregen, etcetera, etcetera. Stuk voor stuk voorbeelden van mensen die dankzij internet een breed publiek, op een laagdrempelige manier en buiten de gebaande paden, aanspraken. Ze oefenden op een eigentijdse wijze een zekere vorm van invloed uit op de samenleving.
Digitale platforms als Hyves.nl, Kieskeurig.nl, Wikipedia.org, Ebay.com, Youtube.com en Blogger.com verschaffen de moderne burger een podium; niet alleen om zichzelf te manifesteren, maar ook om kennis te verspreiden, te handelen in producten en diensten, sociaal te netwerken, de gevestigde orde het vuur aan de schenen te leggen of zelfs, met behulp van het simulatiespel Second Life, een virtueel bestaan te creëren waarin echt geld is te verdienen.
Success stories
Tot zover wil ik enthousiast meebrullen in de hype van Web 2.0. Want alle invloed die Time u en mij toedicht, verdwijnt als sneeuw voor de zon als we uit de context van het collectief getrokken worden. De echte ‘You’ is namelijk vooral Jan met de Pet die weblogt over de avonturen van zijn goudvis, en daarmee nauwelijks een groter publiek aanspreekt dan zijn moppentappende kameraad in het buurtcafé. ‘You’ is ook de consument die een mp3-speler van Sony afkraakt op Kieskeurig.nl, en een paar minuten later door een andere consument gecorrigeerd wordt. Niets geen koersval, weglopende aandeelhouders of aftredende CEO’s, maar slechts een roepende in een digitale woestijn van meningen.
De success stories van de ‘You’s’ die de media aanhalen, zijn in principe vergelijkbaar met die van de BN’ers In Real Life. Mensen die zich door talent onderscheiden van hun medeburgers. Wat het toonaangevende weekblad dus eigenlijk heeft gedaan, is ons gek maken met een virtuele ‘American Dream‘. Of om het oneerbiedig te zeggen; het sprookje dat iedere randdebiel miljonair of president van de Verenigde Staten kan worden. Definiëren we macht als de mate van invloed die een persoon op een x-aantal personen kan hebben, dan heb je nog steeds niks in de melk te brokkelen als je tot die x-aantal personen hoort.
Opgaan in de massa
De zogenaamde tsunamie van User Generated Content die nu over de wereld raast, bestaat nog steeds uit druppels op een gloeiende plaat: machtsbolwerken raken pas ontregeld als bepaalde druppels het klaarspelen zich inventief en effectief te verenigen.
Neem bijvoorbeeld ‘Action Network‘, een e-democracy project van de BBC waarin probleemeigenaren zich organiseren, oplossingen verzinnen en die op de politieke agenda zetten. Ook hier worden de meest inventieve ideeën en acties uitgelicht en gehyped, terwijl het gros ervan ongezien in de vergetelheid raakt. Net als de talloze demonstraties in het echte leven, die geen verslaggever de moeite waard acht om te verslaan.
We zullen ons daarom moeten neerleggen bij het feit dat we als de ‘You’s’ van nu en in de toekomst altijd moeten blijven concurreren danwel samenwerken met medeburgers. Internet kan dan wel de wereld reorganiseren (nationale grenzen vervagen, bewoners van ontwikkelingslanden krijgen toegang tot kennis en markten, internationale politiek wordt achtertuin politiek en machtsstructuren globaliseren), maar de invloed van ‘You’ als individu of als manifesterende menigte blijft beperkt. Zelfs al wordt de traditionele gevestigde orde vervangen door een organische, meer gemeenschappelijke en virtuele variant, dan nog worden we in ons doen en laten geremd door het handelen van anderen.
Chung - Rockefeller
De omgang met en totstandkoming van wetten en regels gaan mogelijk veranderen, zowel op schaalniveau als in de handhaving, maar we zullen altijd geneigd zijn ze anderen voor te schrijven. De universele waarden in de echte wereld zijn bijvoorbeeld niet anders dan die in Second Life. Wie zich in de virtuele wereld van Second Life misdraagt, wordt gecorrigeerd door het collectief. En wie als ‘You’ aldaar macht en invloed wil, zal anderen moeten overstijgen.
Anshe Chung, de Chinese internetmiljonair die haar fortuin als speler in Second Life verdiende met handel in digitale grond en huizen, wordt daarom niet voor niets vergeleken met de tycoon John Davison Rockefeller (1839-1937). Macht en invloed komt nog altijd met individuele, uitmuntende capaciteiten – en niet met internetgereedschap dat gemeengoed is geworden.
